Κείμενο

Η πρωτοβουλία των πρυτανικών αρχών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής για τη συγκρότηση επιτροπής που θα εξετάσει την αντιστοίχιση των πτυχίων των αποφοίτων των δύο, προγόνων του ΠΑΔΑ, Τεχνολογικών Ιδρυμάτων, ήταν το δίχως άλλο επιβεβλημένη. Στη χώρα όμως που το αυτονόητο δεν θεωρείται προτεραιότητα, οφείλουμε να επικροτήσουμε την κίνηση αυτή τόσο για τον συμβολική όσο και την ουσιαστική σημασία της. Το νέο πανεπιστήμιο δεν μπορεί παρά να προχωρήσει στο μέλλον σεβόμενο το παρελθόν του. Υπό αυτή την έννοια, είναι βασική μας υποχρέωση να ενδιαφερθούμε εμπράκτως για την τύχη όλων των αποφοίτων μας, είτε αυτοί επιλέξουν να αντιστοιχίσουν τα πτυχία τους, είτε να συνεχίσουν την πορεία τους βασιζόμενοι στο πτυχίο ΤΕΙ που ήδη κατέχουν. Στο σύντομο σημείωμα μου δεν προτίθεμαι να κάνω υποδείξεις, αλλά απλώς να επαναλάβω και να επεκτείνω κάποιες σχετικές απόψεις μου, που έχουν δημοσιευθεί από τις φιλόξενες στήλες της παρούσας ηλεκτρονικής εφημερίδας, με την ελπίδα να φανούν χρήσιμες. Ας πάρουμε τα δεδομένα:

1. Τα πτυχία δεν είναι δυνατόν να αντιστοιχηθούν αυτομάτως (αν υπήρχε τέτοια περίπτωση το θέμα θα είχε λήξει).

2. Όλοι οι απόφοιτοι δεν είναι δυνατόν να αποτελέσουν μια κατηγορία. Αυτό δεν σημαίνει μόνο κατηγοριοποίηση με βάση το χρόνο εισαγωγής, αλλά και ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των τμημάτων του Πανεπιστημίου (π.χ. ο πενταετής κύκλος σπουδών των τμημάτων μηχανικών)

3.Η υπάρχουσα νομοθεσία επιτρέπει (υπό προϋποθέσεις) σε φοιτητές που εισήλθαν σε τμήματα ΤΕΙ να λάβουν πτυχίο πανεπιστημίου

Οι απόψεις που έχω ήδη καταθέσει και επαναφέρω εδώ αφορούν το τρίτο σημείο, καθώς θεωρώ ότι τα δικαιώματα που ο νόμος δίνει στους φοιτητές που εισήχθησαν στα δύο ΤΕΙ σε συγκεκριμένο ακαδημαϊκό έτος, πρέπει να ισχύουν και για τους αποφοίτους του ίδιου έτους εισαγωγής. Τώρα, το ποιο είναι το ακαδημαϊκό έτος–ορόσημο φαίνεται ότι έχει λυθεί (λανθασμένα κατά την ταπεινή μου γνώμη). Ωστόσο, η εξέταση του θέματος της αντιστοίχισης των πτυχίων το επαναφέρει εμμέσως. Ο νόμος 4521 θέτει ένα χρονικό όριο έξι ακαδημαϊκών ετών, πέρα από το οποίο οι φοιτητές δεν μπορούν να συνεχίσουν για να λάβουν πανεπιστημιακό πτυχίο. Είναι νομίζω προφανές ότι, κατά την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2018-19, όσοι φοιτητές εισήχθησαν το 2012-13 δεν είχαν υπερβεί τα έξι χρόνια σπουδών. Είχαν συμπληρώσει ακριβώς έξι (12 εξάμηνα). Βλ. σχετικά: https://www.esos.gr/arthra/59407/ metrontas-os-exi-n2-kai-panepistimiaka-ptyhia-sto-pada. Η Διοικούσα Επιτροπή του ΠΑΔΑ, απέρριψε το σκεπτικό αυτό μεταθέτοντας το όριο στο 2013-14. Η Επιτροπή θα πρέπει ίσως να επανεξετάσει το θέμα. Μπορεί να αναζητήσει και τη σχετική γνωμάτευση της νομικής υπηρεσίας, το περιεχόμενο της οποίας μπορούμε ευλόγως να υποθέσουμε, καθώς αποσιωπήθηκε εντέχνως. Ασχέτως του ποια είναι η ορθή άποψη σχετικά με το όριο για τη λήψη πανεπιστημιακού πτυχίου είναι προφανές ότι πρόκειται για ορόσημο που (θα πρέπει να αφορά) φοιτητές και αποφοίτους. Όλοι, όσοι εισήχθησαν από το συγκεκριμένο έτος (είτε αυτό είναι το 2012 είτε το 2013) και μετά, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν πανεπιστημιακό πτυχίο με τους ίδιους όρους, πόσο μάλλον όσοι εξ αυτών υπήρξαν επιμελείς και ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους χωρίς καθυστέρηση. Βλ. σχετικά: https://www.esos.gr/arthra/57026/ proteinontas-aytonoito-isonomia-gia-toys-hthesinoys-apofoitoys-ton-tehnologikon

Έτσι η πρόταση για τη συγκεκριμένη κατηγορία αποφοίτων θα μπορούσε να είναι: Όλοι οι απόφοιτοι που εισήχθησαν κατά το ακαδημαϊκό έτος που αποτελεί το όριο για τη λήψη πανεπιστημιακού πτυχίου μπορούν να εγγραφούν στο τμήμα προέλευσης και αφού ολοκληρώσουν επιτυχώς τα επιπλέον «πανεπιστημιακά» μαθήματα να λάβουν πτυχίο από το ΠΑΔΑ. Η κατηγορία αυτή των αποφοίτων έχει προτεραιότητα, εγγράφεται αυτοδικαίως στο τμήμα προέλευσης και είναι δυνατόν να παρακολουθήσει εξ αποστάσεως τα μαθήματα. Πιθανότατα αυτή η (μικρή) κατηγορία αποφοίτων είναι η πιο εύκολα αντιμετωπίσιμη, αφού τα δικαιώματά της στηρίζονται, εμμέσως πλην σαφώς, από την υπάρχουσα νομοθεσία και την κοινή λογική. Φυσικά, η Επιτροπή που συγκροτήθηκε θα εξετάσει τη μεγάλη εικόνα του συνόλου των πτυχιούχων και θα επιληφθεί όλων των ζητημάτων, από τα απλούστερα έως τα πιο περίπλοκα. Είναι βέβαιο ότι θα καταφέρει να καταλήξει σε ένα συνολικό σχέδιο που θα προτείνει δίκαιες και λειτουργικές λύσεις.

Κείμενο

Το 2001, τα ΤΕΙ εντάχθηκαν τυπικώς και επισήμως στην ανώτατη εκπαίδευση (αποτέλεσαν δηλαδή ΑΕΙ σύμφωνα με το νόμο). Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ξεκινήσει μια δύσκολη προσπάθεια, ώστε τα απαξιωμένα και υποστελεχωμένα ιδρύματα να καταφέρουν να ανταποκριθούν στο νέο «αναβαθμισμένο» ρόλο τους. Ο αγώνας ήταν άνισος καθώς τα ιδρύματα αυτά αναγκάστηκαν να λειτουργήσουν σε εχθρικό περιβάλλον και να αντιπαλέψουν στερεότυπα, κατεστημένες νοοτροπίες και συμφέροντα. Κάποια από τα τεχνολογικά ιδρύματα (όπως αυτά της Αθήνας και του Πειραιά) κατάφεραν να υπερπηδήσουν τα εμπόδια, που η ίδια η πολιτεία έθετε και να εξελιχθούν σε ανταγωνιστικά και εξωστρεφή τριτοβάθμια ιδρύματα, τα οποία, ωστόσο, παρέμεναν, στην πράξη, πεισματικά καθηλωμένα στη δεύτερη ταχύτητα της «ενιαίας», κατά τα άλλα, ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας. Το όνομα αναδείχθηκε στον καθοριστικό παράγοντα ανάσχεσης της πορείας των τεχνολογικών ιδρυμάτων και στο τελευταίο και πιο αποτελεσματικό οχυρό της καθεστηκυίας ακαδημαϊκής τάξης. Τα ΤΕΙ έχουν αποτυπωθεί στην κοινή συνείδηση και αναφέρονται στο δημόσιο λόγο ως υποδεέστερο συμπλήρωμα των ΑΕΙ. Πράγμα μάλλον φυσικό, αφού τα ακρωνύμια δημιουργήθηκαν για να περιγράψουν τα δυο επίπεδα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τα οποία πριν από χρόνια αναφέρονταν ως «ανώτερη» και «ανώτατη».

Όσοι υποστηρίξαμε, τα τελευταία χρόνια, την ουσιαστική αναγνώριση του ΤΕΙ Αθήνας ως ιδρύματος ανώτατης εκπαίδευσης, ελπίζαμε ότι η ορατή και τεκμηριωμένη πρόοδός του, θα οδηγούσε αναπόδραστα στην απόδοση της ονομασίας «πανεπιστήμιο εφαρμοσμένων επιστημών» (σύμφωνα με την διεθνή πρακτική). Αντίστοιχα, το ΤΕΙ Πειραιά, αξιοποιώντας τη σχετική διάταξη του νόμου πλαισίου, προχώρησε στη μετονομασία του σε «ΑΕΙ Τεχνολογικού Τομέα», χωρίς, ωστόσο, να προκύψει κάποιο ουσιώδες αποτέλεσμα. Η ανακοίνωση της ίδρυσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΔΑ), ως διαδόχου ιδρύματος των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά, υπερακόντισε τις προσδοκίες μας. Πρόκειται για μια ιστορική, πολιτική απόφαση, δίκαιη και επιβεβλημένη. Ταυτόχρονα, όμως, δεν είναι παρά η αναγνώριση της πραγματικότητας και της δυναμικής της. Νomen est omen (το όνομα είναι οιωνός) έλεγαν οι Ρωμαίοι. Το νέο ίδρυμα έχει πλέον όλα τα χαρακτηριστικά, για να χαράξει μια επιτυχημένη, ανοδική πορεία.

Δεν είναι σωστό, ούτε δίκαιο, να σταθούμε στις όποιες αστοχίες πιθανότατα υπάρχουν στο σχετικό με το νέο πανεπιστήμιο νομοσχέδιο, καθώς βρισκόμαστε ενώπιον διαδικασιών που μπορούν να τις θεραπεύσουν. Είναι, όμως, χρήσιμο να επισημάνουμε μια εμφανή αντίφαση, η οποία άπτεται της νομιμοποιητικής βάσης του όλου εγχειρήματος. Ορθά ο υπουργός Παιδείας υποστήριξε την απόφαση του, επικαλούμενος τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των δύο ΤΕΙ που θα συνδιαμορφώσουν το ΠΔΑ. Η άποψη αυτή δεν μπορεί παρά να αναφέρεται στα επιτεύγματα του έμψυχου δυναμικού των δύο ιδρυμάτων (κυρίως φοιτητών/αποφοίτων και καθηγητών) και προφανώς δεν συνάδει με σχετικές προβλέψεις ή παραλείψεις του νομοσχεδίου. Δεν μπορεί, δηλαδή, να απαξιώνονται οι πρωτοβάθμιοι καθηγητές -η φυσική ηγεσία του νέου πανεπιστημίου- υποβαλλόμενοι σε μια ανούσια και ανορθολογική διαδικασία «διαπίστωσης των προσόντων τους», ούτε, βεβαίως, να αποκλείονται από την ισοτίμηση του πτυχίου τους οι απόφοιτοι των δύο ανώτατων τεχνολογικών ιδρυμάτων, που έλαβαν πτυχίο συγκεντρώνοντας 240 πιστωτικές μονάδες, σύμφωνα με το σύστημα που χρησιμοποιείται στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής θα είναι για αρκετό καιρό ένα εγχείρημα εν εξελίξει, η επιτυχία του οποίου θα εξαρτηθεί, σε μεγάλο βαθμό, από τη στάση της πολιτείας. Το πανεπιστημιακό ίδρυμα θα πρέπει να οικοδομήσει το μέλλον αξιοποιώντας τις νέες δυνατότητες που προσφέρει το πλαίσιο λειτουργίας του και περιφρουρώντας, ταυτόχρονα, τις αναφορές του στο δύσκολο αλλά επιτυχημένο παρελθόν.

Κείμενο

Στην πραγματικότητα το θέμα στο οποίο θα αναφερθώ  ξεπερνά τα όρια του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, καθώς σχετίζεται με νομοθετική διάταξη που θα επηρεάσει πλήθος φοιτητών στα περισσότερα  ανώτατα ιδρύματα της χώρας. Στόχος του παρόντος σημειώματος είναι να επισημάνει το πρόβλημα, ελπίζοντας ότι οι αρμόδιοι του υπουργείου Παιδείας θα δώσουν μια έγκαιρη και καθαρή λύση.

Ο νόμος  4521 ορίζει: “Οι φοιτητές που κατά την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2018- 2019 έχουν υπερβεί τη διάρκεια των εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του τίτλου σπουδών, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών, προσαυξανόμενη κατά τέσσερα (4) εξάμηνα, έχουν μόνο το δικαίωμα να ολοκληρώσουν τον πρώτο κύκλο σπουδών Τμήματος Τ.Ε.Ι.”. Με λίγα λόγια, ότι ο νομοθέτης θέτει ένα χρονικό όριο έξι ακαδημαϊκών ετών, πέρα από το οποίο οι φοιτητές δεν μπορούν να συνεχίσουν για να λάβουν πανεπιστημιακό πτυχίο.

Είναι νομίζω προφανές ότι, κατά την έναρξη του νέου ακαδημαϊκού έτους, όσοι φοιτητές εισήχθησαν το 2012-13 δεν θα έχουν υπερβεί τα έξι χρόνια σπουδών. Θα έχουν συμπληρώσει ακριβώς έξι (12 εξάμηνα). Ωστόσο, η άποψη αυτή δεν είναι η μόνη, ούτε αναγκαστικά η σωστή. Η Δ.Ε. του ΠΑΔΑ θεωρεί, ότι οι φοιτητές που θα εγγραφούν στο 13ο εξάμηνο των σπουδών τους έχουν υπερβεί το όριο που θέτει ο νόμος. Έτσι, στην πράξη μεταθέτει το όριο για τη δυνατότητα λήψης πανεπιστημιακού πτυχίου στο ακαδημαϊκό έτος 2013-14. Η γνώμη μου, όπως και αρκετών άλλων συναδέλφων, είναι ότι με τον τρόπο αυτό ακυρώνεται το ν+2, καθώς δικαίωμα για πανεπιστημιακό πτυχίο θα έχουν  όσοι θα εγγραφούν στο 11ο εξάμηνο, όσοι δηλαδή θα έχουν συμπληρώσει μόνο 10 εξάμηνα σπουδών.

Το ζήτημα είναι πολύ σοβαρό καθώς σχετίζεται με τα δικαιώματα των φοιτητών και θα πρέπει να λάβει αδιαμφισβήτητη λύση χωρίς καθυστέρηση. Ποιος όμως αποφασίζει τι ακριβώς ορίζει ο νόμος;νΠοιος τον ερμηνεύει με εγκυρότητα (αναλαμβάνοντας και την ευθύνη γι’ αυτό);

Νομίζω ότι τα τμήματα, στα οποία και απευθύνονται, όπως είναι φυσικό, οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές, δεν μπορούν να κρυφτούν πίσω από ανακοινώσεις των διοικητικών υπηρεσιών του ιδρύματος, ούτε καν πίσω από αποφάσεις της Διοικούσας Επιτροπής. Καθώς η διάταξη αυτή επαναλαμβάνεται στους νόμους που αφορούν και άλλες συναφείς περιπτώσεις (συγχωνεύσεις πανεπιστημίων και Τ.Ε.Ι.), καλό είναι το αρμόδιο υπουργείο να ξεκαθαρίσει τα πράγματα. Να διευκρινίσει δηλαδή τι ακριβώς ορίζει η συγκεκριμένη διάταξη, η οποία  χαρακτηρίζεται ως απολύτως προφανής για όλους εκείνους που υποστηρίζουν… αμφότερες τις αντικρουόμενες απόψεις.

Κείμενο

Πριν την ψήφιση του νόμου 4521/18, ουκ ολίγοι εξ ημών είχαμε την ευκαιρία να εκθέσουμε δημόσια τις απόψεις μας, σχεδόν για όλα, τα σχετικά με την ίδρυση του νέου πανεπιστημίου, θέματα. Τώρα, όμως, βρισκόμαστε απέναντι σε μια νέα  πραγματικότητα, την οποία διαμόρφωσε ο  ιδρυτικός νόμος του ΠΑΔΑ και με  βάση αυτήν θα πρέπει να προχωρήσουμε, επισημαίνοντας, ίσως, λάθη και αστοχίες που μπορούν να διορθωθούν. Αφήνοντας λοιπόν στην άκρη γενικότερα ζητήματα, που έχουν από καιρό τεθεί, θα περιοριστώ σε ένα μόνο θέμα το οποίο ο ίδιος ο νόμος εγείρει. Σύμφωνα με  το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, οι λιμνάζοντες φοιτητές αποκλείονται από τη δυνατότητα να λάβουν πανεπιστημιακό πτυχίο. Αυτή τη δυνατότητα την έχουν μόνο όσοι φοιτητές του ΠΑΔΑ, δεν θα έχουν ξεπεράσει τα 4+2 έτη φοίτησης στην αρχή του νέου ακαδημαϊκού έτους. Με άλλα λόγια, όσοι φοιτητές εισήχθησαν στα τεχνολογικά ιδρύματα Αθήνας και Πειραιά πριν από το έτος 2012-13 δεν θα λάβουν πανεπιστημιακό πτυχίο. Όπως είναι προφανές, παρά τις  διακηρύξεις, αλλά και την πρακτική του ΥΠΕΘ, ο νόμος για την ίδρυση του ΠΑΔΑ, εισάγει, μερικώς και περιπτωσιολογικά έστω, το όριο του ν+2. Δεν βλέπω ορθολογικό επιχείρημα που να μπορεί να αντιτεθεί σε μια τέτοια ρύθμιση. Αν ο νομοθέτης θεώρησε ότι έπρεπε να τεθεί ένα όριο, το ν+2 μοιάζει λογική επιλογή.

Από εδώ και πέρα, όμως, αρχίζει το πρόβλημα. Δεν είναι δυνατό να αδικούνται όσοι τελείωσαν τις σπουδές τους σε τέσσερα ή πέντε χρόνια, έναντι εκείνων που βρίσκονται ήδη στον έκτο χρόνο σπουδών. Πρέπει να υπάρχει ένα όριο, το οποίο να ισχύει για όλους ανεξαιρέτως και αυτό (καλώς ή κακώς) έχει ήδη τεθεί:  είναι το έτος  εισαγωγής 2012-13. Όλοι, όσοι εισήχθησαν  από το 2012-13 και μετά, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν πανεπιστημιακό πτυχίο με τους ίδιους όρους, πόσο μάλλον όσοι εξ αυτών υπήρξαν επιμελείς και ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους χωρίς καθυστέρηση. Αυτή είναι, κατά τη γνώμη μου, μια από τις ουσιαστικές βελτιώσεις που πρέπει να γίνουν στο νόμο. Το επιβάλλει η ισονομία  και η  κοινή  λογική. Για να εξηγηθώ: δεν υποστηρίζω ότι η συγκεκριμένη απόφαση του ΥΠΕΘ είναι ορθή και αιτιολογημένη (από δεοντολογικής ή νομικής απόψεως), αλλά ότι η  διάταξη του νόμου που θέτει ένα (οποιοδήποτε) χρονικό όριο, το οποίο διαχωρίζει δύο κατηγορίες αποφοίτων, πρέπει να έχει ισχύ έναντι όλων (erga omnes… όπως λέμε και στην καθομιλουμένη).

Αν θεωρήσουμε (για την οικονομία της συζήτησης) ότι μπορεί να υπάρξει σαφής και βέβαιη απάντηση στα ερωτήματα των φοιτητών του ΠΑΔΑ, σχετικά με το πτυχίο που δύνανται να λάβουν, οι αιτιάσεις  των προσφάτως αποφοιτησάντων, ότι τιμωρούνται.. γιατί κατάφεραν να τελειώσουν τις σπουδές τους στην ώρα τους, παραμένουν ουσιαστικά αναπάντητες.

Κείμενο

Η αδιαμφισβήτητη πρόοδος του ΤΕΙ-Α σε όλους τους τομείς είναι πανθομολογούμενη και εσχάτως φαίνεται ότι αναγνωρίζεται και από την πολιτεία, καθώς προχωρούν με ταχείς ρυθμούς οι διαδικασίες για τη ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Η έρευνα του τμήματος Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης, μικρό μέρος της οποίας παρουσιάζεται εδώ, αποτυπώνει με σαφήνεια την εντυπωσιακή εξέλιξη του Ιδρύματος στον τομέα των επιστημονικών δημοσιεύσεων και των αναφορών σε αυτές.

Ομάδα του εργαστηρίου Διαχείρισης της Πληροφορίας του τμήματος Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων πληροφόρησης, υπό την καθοδήγηση του επίκουρου καθηγητή Δημήτρη Κουή, ανέπτυξε μεθοδολογία που εντοπίζει την μεγαλύτερη κατά το δυνατόν ακρίβεια επιστημονικές δημοσιεύσεις και αναφορές, αντλώντας στοιχεία από τη βιβλιογραφική βάση Scopus. Παρότι η μέθοδος, που εφαρμόστηκε, αποφέρει αποτελέσματα περισσότερο ακριβή από οποιανδήποτε άλλη, η επιστημονική δεοντολογία επιβάλλει να κρατήσουμε κάποιες επιφυλάξεις για τους ακριβείς αριθμούς.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα αποτυπώνουν μια ισχυρή ένδειξη και σίγουρα μια σαφέστατη και εντυπωσιακή τάση προόδου: Στη διάρκεια της τελευταίας εικοσαετίας, όπως φαίνεται στους παρακάτω πίνακες, οι επιστημονικές δημοσιεύσεις παρουσίασαν αύξηση κατά 500%, ενώ οι αναφορές σε αυτές κατά 1700%.

Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι τα αποτελέσματα επιτεύχθηκαν από το ολιγάριθμο εκπαιδευτικό προσωπικό του Ιδρύματος, το οποίο (έως πρόσφατα τουλάχιστον) αποκλειόταν (τύποις και ουσία) από την ερευνητική δραστηριότητα. Το τμήμα Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης θα συνεχίσει τη συγκεκριμένη έρευνα με σκοπό να εντάξει στοιχεία κι από άλλες βιβλιογραφικές βάσεις στο corpus των δεδομένων που επεξεργάζεται, προκειμένου να αποτυπώσει με την μεγαλύτερη δυνατή ευρύτητα και ακρίβεια τα ερευνητικά αποτελέσματα του Ιδρύματος μας (το οποίο σε λίγο θα είναι πανεπιστήμιο), όπως και κάθε άλλου ιδρύματος ενδιαφερθεί να αξιοποιήσει τη συγκεκριμένη μέθοδο.