Μάρκος Σαρρής

Με την εκπόνηση της ανωτέρω μελέτης επιδιώκεται η διαμόρφωση μιας νέας στρατηγική, προκειμένου να επιτευχθεί η δημογραφική ανανέωση της κυπριακής κοινωνίας και να αντιμετωπισθεί το έντονο και πολύπλοκο δημογραφικό πρόβλημα, γνωστό ως δημογραφική παρακμή (μικρή φυσική αύξηση και γήρανση πληθυσμού). Τα αποτελέσματα της μελέτης ανέδειξαν τις αδυναμίες της κλασικής επιδοματικής πολιτικής οι οποίες δηλώνουν ότι η δημογραφική πολιτική θα πρέπει να διέρχεται από την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος κοινωνικής προστασίας που θα εμπεριέχει και ποιοτικούς στόχους αναβάθμισης της κοινωνικής πολιτικής στο πεδίο της κοινωνικής φροντίδας και των πολιτικών για την Οικογένεια. Τα αποτελέσματα αυτά οδήγησαν στο σχεδιασμό μιας δημογραφικής πολιτικής που συνδέεται με την ανάπτυξη της γονιμότητας χωρίς να βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στην αύξηση των κρατικών παρεμβάσεων επιδοματικής πολιτικής ούτε και στη μονοδιάστατη ενδυνάμωση της ελεύθερης αγοράς. Οι πολιτικές για τη βελτίωση της γονιμότητας περιλαμβάνουν επίσης και πολιτικές υγείας, κοινωνικής φροντίδας, εκπαίδευσης, παιδείας, πολιτισμού και συνδυαστικά με άλλες πολιτικές όπως αυτές της ενσωμάτωσης των μεταναστών, της ενίσχυσης των γεννήσεων του 1ου και 2ου παιδιού. Ο καθορισμός των στρατηγικών αξόνων για την καθιέρωση της νέας δημογραφικής πολιτικής και ενίσχυσης της οικογένειας βασίζεται στο πλαίσιο που περιγράφεται από: α) τα δικαιώματα στο γάμο και την τεκνογονία β) τα δικαιώματα και ευημερία των παιδιών γ) την ισότητα των φύλων και δ) την εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.

Το ερευνητικό αντικείμενο του έργου επικεντρώνεται στη διερεύνηση των παραγόντων εκείνων που επηρεάζουν καθοριστικά τη λήψη απόφασης για τη δωρεά ομφαλοπλακουντιακού αίματος. Ειδικότερα οι ερευνητικοί στόχοι αφορούν στη διερεύνηση των παραγόντων διαμόρφωσης γνώμης και στάσεων του πληθυσμού μελέτης, στον προσδιορισμό των κινήτρων και των παραμέτρων εκείνων που ασκούν ειδική βαρύτητα στη λήψη της σχετικής απόφασης. Η διερεύνηση των παραγόντων συναίνεσης προδιαγράφει όρους και συνθήκες ικανές για την ανάπτυξη της νέας μεθόδου μεταμόσχευσης αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων. Η συλλογή και συντήρηση ομφαλοπλακουντιακού αίματος με σκοπό τη χορήγησή του, ως εναλλακτική θεραπευτική μέθοδος, στη μεταμόσχευση μυελού των οστών αναπτύχθηκε πρόσφατα στα μεγάλα ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού. Το ομφαλοπλακουντιακό αίμα περιέχει, σε μεγάλη συγκέντρωση, αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα (stem/progenitor cells) του εμβρύου, ικανά να εγκαθίστανται στο λήπτη και να υποκαθιστούν τη λειτουργία του μυελού των οστών, όπως και τα αντίστοιχα κύτταρα του μυελού των οστών του συγγενούς ή μη συγγενούς δότη. Η εναλλακτική αυτή θεραπευτική μέθοδος προϋποθέτει την καθιέρωση των ιδεών της δωρεάς και του εθελοντισμού στο πλαίσιο ενός σύγχρονου κοινωνικό-πολιτισμικού γίγνεσθαι. Ο εθελοντισμός συνδυάζει τα στοιχεία της ελεύθερης βούλησης και επιλογής, της ελεύθερης και συνειδητής απόφασης για τη συναίνεση της δωρεάς ομφαλοπλακουντιακού αίματος. Σήμερα η Τράπεζα Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος, στηρίζεται στη δωρεά και στον εθελοντισμό, στην συναίνεση και στον έλεγχο του δότη, στις τεχνικές συλλογής-επεξεργασίας και συντήρησης της μονάδας ομφαλοπλακουντιακού αίματος καθώς και στο θεσμικό πλαίσιο το οποίο διασφαλίζει τις παραπάνω λειτουργίες. Από τις ανωτέρω λειτουργίες, η συναίνεση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους συντελεστές για την ανάπτυξη του νέου αυτού θεσμού στον τομέα των υπηρεσιών υγείας.

Η μελέτη για τον προσδιορισμό του «Ρόλου των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην προώθηση πολιτικών φροντίδας για τη συμφιλίωση επαγγελματικού και οικογενειακού βίου» αποσκοπεί στη διερεύνηση των παραμέτρων που οφείλουν να ληφθούν υπόψη και να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, προκειμένου οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας να εξασφαλίσουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για τη συστηματική αξιοποίηση των παρεμβάσεων των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο πεδίο της κοινωνικής φροντίδας. Η μελέτη διαρθρώνεται σε τρεις (3) άξονες ανάλυσης: α) Κυπριακή Πραγματικότητα, β) Ευρωπαϊκό Περιβάλλον: Πολιτικές – Καλές Πρακτικές και γ) Πλαίσιο Στρατηγικής Μέτρων και Παρεμβάσεων. Τα κύρια συμπεράσματα της μελέτης αναφέρονται στη βελτίωση και επέκταση των υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας σε τοπικό επίπεδο, ώστε αφενός να διευκολυνθούν οι γυναίκες να ανταπεξέλθουν στις οικογενειακές τους λειτουργίες και αφετέρου να ενθαρρυνθεί η ένταξή τους στην αγορά εργασίας ως οικονομικά δραστήριων μελών. Τα αποτελέσματα της μελέτης είχαν ως πεδίο εφαρμογής τη δημιουργία δέκα (10) νέων προγραμμάτων κοινωνικής φροντίδας σε τοπικό επίπεδο και υλοποιούνται από Συμπράξεις Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΤΑ) και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (Μ.Κ.Ο.), ώστε να προωθηθεί η συνέργεια δράσεων σε τοπικό επίπεδο.

Η μελέτη για την αξιολόγηση των υπηρεσιών πρόληψης και στήριξης της Οικογένειας και του Παιδιού εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο ανάπτυξης εξειδικευμένων δράσεων που αποσκοπούν στην ενδυνάμωση της οικογένειας στη σύγχρονη Κυπριακή κοινωνία. Σκοπός της μελέτης είναι η εξέταση της αποτελεσματικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και η διαμόρφωση εισηγήσεων για την ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών πρόληψης, στήριξης και ενδυνάμωσης της κυπριακής οικογένειας. Οι στόχοι της μελέτης αφορούν: α) ανάλυση και αξιολόγηση υφιστάμενων πολιτικών ανοιχτής φροντίδας συγκεκριμένων ομάδων στόχων, β) εκτίμηση αναγκών σε δομές και υπηρεσίες με τη διεξαγωγή έρευνας γραφείου και έρευνας πεδίου και γ) διαμόρφωση προτάσεων και σχεδιασμός νέων δράσεων που αφορούν στρατηγικά ζητήματα με βάση τις λογικές και χρονικές προτεραιότητες που θα αναδείχθηκαν από την αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης. Τα κύρια συμπεράσματα της ερευνητικής μελέτης εστιάζονται στη διαμόρφωση προτάσεων πολιτικής που αφορούν τόσο θεσμικά και διαδικαστικά ζητήματα (π.χ. πιστοποίηση φορέων, κριτήρια ελέγχου ποιότητας των προγραμμάτων, διαδικασίες εσωτερικής αξιολόγησης), όσο και ζητήματα βελτίωσης ανθρωπίνων πόρων.

Με την εκπόνηση της ανωτέρω μελέτης επιδιώκεται η καταγραφή των υφιστάμενων αναγκών της κυπριακής κοινωνίας για παροχή υπηρεσιών κοινωνικής προστασίας σε τοπικό επίπεδο. Σε αυτό το πλαίσιο διενεργήθηκε έρευνα πεδίου με στόχο την καταγραφή των αναγκών για την παροχή υπηρεσιών κοινωνικής προστασίας σε τοπικό επίπεδο, καθώς επίσης και διεξαγωγή έρευνας γραφείου η οποία αποσκοπεί στην αποτύπωση των υφιστάμενων δομών / υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται σε τοπικό επίπεδο για την κάλυψη των αναγκών αυτών. Οι επιμέρους στόχοι του παρόντος ερευνητικού έργου αφορούσαν τους εξής: α) προσδιορισμός αναγκών επιχειρησιακού και λειτουργικού εκσυγχρονισμού των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας (ΥΚΕ) για την αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη κάλυψη της υπερβάλλουσας ζήτησης για παροχή υπηρεσιών κοινωνικής προστασίας, β) αποτελεσματικότερη χρήση των διαθέσιμων πόρων, γ) προσαρμογή στις διαρκώς μεταβαλλόμενες και αυξανόμενες απαιτήσεις των χρηστών των υπηρεσιών των ΥΚΕ, δ) προϋποθέσεις για τη δημιουργία δικτύου ΥΚΕ (οργανωτική και λειτουργική δικτύωση των ΥΚΕ και διασύνδεσή τους με τις λοιπές δομές/ υπηρεσίες παροχής υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας). Τα ερευνητικά αποτελέσματα ανέδειξαν: α) τα ασθενή σημεία σε θέματα οργάνωσης και λειτουργικού σχεδιασμού προκειμένου να σχεδιαστούν βελτιωτικές παρεμβάσεις του υφιστάμενου περιβάλλοντος παροχής υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας στην Κύπρο και β) τη διαμόρφωση προτάσεων για τη βελτίωση της ορθολογικής γεωγραφικής κατανομής των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας με έμφαση στην κάλυψη προτεραιοτήτων που έχουν εντοπιστεί από την έρευνα πεδίου.

Αντικείμενο της ερευνητικής αυτής μελέτης είναι α) η ανάλυση και αξιολόγηση υφιστάμενων πολιτικών ανοιχτής φροντίδας συγκεκριμένων ομάδων στόχων, β) η εκτίμηση αναγκών σε δομές και υπηρεσίες, με βάση τις ανάγκες του αδρανούς γυναικείου δυναμικού που είναι σε θέση να εργαστεί και γ) ο σχεδιασμός νέων δράσεων ανοικτής κοινωνικής φροντίδας που συμβάλλουν στη συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Τα ερευνητικά αποτελέσματα ανέδειξαν τις αδυναμίες του πεδίου εφαρμογής των πολιτικών κοινωνικής φροντίδας στον εθελοντικό τομέα της Κύπρου για τις πληθυσμιακές κατηγορίες των παιδιών, ηλικιωμένων, αναπήρων και άλλων ευπαθών κοινωνικά ομάδων, ενώ δημιουργήθηκε σύστημα ολοκληρωμένης παρέμβασης στο πεδίο των πολιτικών ανοικτής φροντίδας για την βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών. Τα αποτελέσματα αυτά οδήγησαν στην παραγωγή εργαλείων και τεχνικών που συμβάλλουν στην αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας σε τοπικό επίπεδο.

Βασικός σκοπός του έργου είναι η ενίσχυση και ενδυνάμωση του τομέα της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας και Επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα προκειμένου να συμβάλλει ουσιαστικά στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, των διακρίσεων και των ανισοτήτων στην αγορά εργασίας, ενισχύοντας και προωθώντας την απασχόληση και επαγγελματική δραστηριοποίηση ευπαθών κοινωνικά ομάδων του πληθυσμού και ενδυναμώνοντας τον παραγωγικό ιστό των τοπικών κοινωνιών. Το αντικείμενο της έρευνας αφορά στη διερεύνηση των εκπαιδευτικών, επιμορφωτικών αναγκών του στελεχιακού δυναμικού του τομέα της κοινωνικής οικονομία; στον προσδιορισμό των απαιτήσεων διαμόρφωσης ενός ολοκληρωμένου και ενιαίου προγράμματος κατάρτισης το οποίο μπορεί να λειτουργήσει ως κοινό πρότυπο σχεδίασης ενεργειών κατάρτισης. Τα αποτελέσματα της έρευνας αφορούξν στον καθορισμό αφενός μιας κοινής μεθοδολογίας σχεδιασμού και υλοποίησης ενεργειών κατάρτισης και αφετέρου στη διαμόρφωση των εκπαιδευτικών προδιαγραφών. Επιπλέον ο προσδιορισμός των απαιτούμενων προσόντων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού προκειμένου να καθοριστεί ένα σύγχρονο προφίλ ανά τομέα επαγγελματικών εξειδικεύσεων και ο προσδιορισμός των προδιαγραφών πιστοποίησης των επαγγελματικών προσόντων (γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες) των στελεχών ούτως ώστε να διασφαλίζεται η συνεχής βελτίωση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών αφενός και η επαγγελματική εξέλιξη του προσωπικού αφετέρου.

Στο ερευνητικό αυτό έργο, η συγκεκριμένη μελέτη στοχεύει στην εξειδίκευση των στρατηγικών κατευθύνσεων και τον προσδιορισμό των επιχειρησιακών επιλογών του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για την λειτουργία Κέντρων Πρωτοβάθμιας Κοινωνικής Φροντίδας, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν τον κορμό για την ανάπτυξη ενός ισχυρού δικτύου κοινωνικής αλληλεγγύης σε τοπικό επίπεδο. Το περιεχόμενο της μελέτης διαρθρώνεται στους ακόλουθους θεματικούς άξονες: α) αποτύπωση και αξιολόγηση των υφιστάμενων πολιτικών στο πεδίο της Πρωτοβάθμιας Κοινωνικής Φροντίδας (θεσμικό πλαίσιο, δομή, οργάνωση, ανθρώπινοι πόροι), β) εντοπισμός διεθνών υποδειγματικών πρακτικών στην υλοποίηση αντίστοιχων παρεμβάσεων (community care centers, autonomous care centers, social welfare centers κ.α.), γ) οι βασικές αρχές του Στρατηγικού Προγραμματισμού στο πεδίο της Πρωτοβάθμιας Κοινωνικής Φροντίδας, δ) το Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης (Action Plan) για την προώθηση δράσεων Πρωτοβάθμιας Κοινωνικής Φροντίδας (ενέργειες, χρονοδιαγράμματα, μηχανισμοί ελέγχου και παρακολούθησης, κίνδυνοι και προβλήματα). Τα αποτελέσματα της μελέτης αφορούν τα εξής: α) καταγραφή των υφιστάμενων πολιτικών πρωτοβάθμιας κοινωνικής φροντίδας (η ανάλυση εστιάζεται στις λειτουργίες, τους πόρους, την οργάνωση και το θεσμικό πλαίσιο), β) οριοθέτηση και τεκμηρίωση των στρατηγικών επιλογών για την ανάπτυξη υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Κοινωνικής Φροντίδας, γ) ανάπτυξη Σχεδίου Δράσης για την υλοποίηση των παρεμβάσεων, δ) υποδείγματα θεσμικών ρυθμίσεων των αντίστοιχων πολιτικών.

Το ανωτέρω έργο περιλαμβάνει τρεις βασικούς άξονες δράσεων που απευθύνονται: α) σε στελέχη υπηρεσιών υγείας, πρόνοιας, κοινωνικής φροντίδας και προώθησης στην απασχόληση, β) σε άμεσα ωφελούμενους ευπαθών κοινωνικά ομάδων και γ) σε εργαζόμενους στους χώρους εργασίας των οποίων απασχολούνται άτομα ευπαθών κοινωνικά ομάδων. Οι άξονες δράσεων αναπτύσσονται με την υλοποίηση ενεργειών αγωγής και προαγωγής υγείας οι οποίες οριοθετούνται σε τρία (3) θεματικά πεδία: α) Κατάρτιση στελεχών σε τεχνικές προσέγγισης και ενδυνάμωσης των μονογονεϊκών οικογενειών, β) Εκπαίδευση στελεχών στην εμψύχωση και ενδυνάμωση νέων σε κίνδυνο, γ) Κατάρτιση στελεχών στις τεχνικές υποδοχής και (επαν) ένταξης νέων που έχουν διακόψει την υποχρεωτική εκπαίδευση. Επίσης περιλαμβάνουν ανάπτυξη ενεργειών πρόληψης και αγωγής υγείας σε άτομα που βιώνουν συνθήκες και όρους κοινωνικού αποκλεισμού ή διατρέχουν κίνδυνο αποκλεισμού από την αγορά εργασίας καθώς και ανάπτυξη ενεργειών πρόληψης και αγωγής υγείας σε εργαζόμενους σε χώρους εργασίας στους οποίους πρόκειται να εργαστούν άτομα που βιώνουν συνθήκες αποκλεισμού ή διατρέχουν κίνδυνο αποκλεισμού από την αγορά εργασίας με σκοπό τη δημιουργία ευνοϊκού εργασιακού περιβάλλοντος για άτομα ευπαθών κοινωνικά ομάδων.

Το ερευνητικό αυτό έργο διαπραγματεύεται τη διερεύνηση και αξιολόγηση της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας των σύγχρονων ιατρικών πράξεων. Ως μεθοδολογικό εργαλείο χρησιμοποιείται η εκτίμηση της σχετιζόμενης με την υγεία ποιότητας ζωής των ασθενών, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις αντικειμενικές όσο και τις υποκειμενικές διαστάσεις της υγείας (σωματική, ψυχικής και κοινωνική υγείας και ευεξία). Η ερευνητική αυτή μελέτη επισημαίνει την αναγκαιότητα μιας νέας, με ευκρινή τρόπο προσδιορισμένη, μεθοδολογικής προσέγγισης, υποδεικνύοντας την ανάγκη ποιοτικών μελετών παράλληλα με τις ποσοτικές μεθόδους. Πραγματοποιείται η σχεδίαση, η δοκιμασία και ο έλεγχος εργαλείων αξιολόγησης της Ποιότητας Ζωής των ασθενών και χρησιμοποιούνται ποιοτικές μέθοδοι εκτίμησης των ατομικών και κοινωνικών αναγκών των ασθενών. Τα εργαλεία αξιολόγησης αναπτύσσονται επίσης σε περιβάλλον λογισμικού προκειμένου να αποτελέσουν τη βάση δημιουργίας ενός πληροφορικού συστήματος αξιολόγησης προς χρήση από το προσωπικό υγείας, καθιερώνοντας μια συστηματική συνεργασία της ερευνητικής ομάδας με τις υπηρεσίες υγείας. Παράλληλα η συσσωρευμένη εμπειρία τεχνογνωσίας συστηματοποιείται και προσαρμόζεται στην εκπαιδευτική μεθοδολογία του τμήματος ΔΜΥΠ. Στο πλαίσιο αυτό δημιουργείται ένα εκπαιδευτικό μοντέλο κατάρτισης στην αξιολόγηση της ποιότητας ζωής για τους φοιτητές του τμήματος με αναμόρφωση του περιγράμματος συναφών μαθημάτων καθώς και για τα στελέχη των υπηρεσιών υγείας (συνεχιζόμενη κατάρτιση).

Η ερευνητική αυτή μελέτη αποσκοπεί στην καταγραφή και στον προσδιορισμό των εκπαιδευτικών αναγκών των εργαζομένων στην υγεία κα πρόνοια στο πεδίο της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης. Καινοτομία της μελέτης είναι: α) η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται, συνδυασμός ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων, και β) ο γεωγραφικός ορίζοντας διεξαγωγής της, καθώς αναπτύσσεται σε επίπεδο ΠΕΣΥΠ της χώρας. Επιπλέον στο πλαίσιο της μελέτης αναπτύσσονται οι ενδεικνυόμενες πολιτικές καθιέρωσης της εκπαίδευσης στους παραγωγικούς χώρους των υπηρεσιών υγείας – πρόνοιας. Η ανωτέρω μελέτη στοχεύει στην ανάπτυξη του στελεχιακού δυναμικού στους Τομείς της Υγείας και της Πρόνοιας, ώστε να αναβαθμιστεί η ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών. Η μελέτη περιγράφει, αναλύει και τεκμηριώνει τις ανάγκες κατάρτισης των εργαζομένων καθώς και τις προβλεπόμενες δομές κατάρτισης με μία συνολική και συγκροτημένη αποτύπωση. Σχεδιάζονται νέα ερευνητικά εργαλεία ερωτηματολόγια που χρησιμοποιούνται για να αποτυπώσουν τις ανάγκες κατάρτισης καθώς και τις επιχειρησιακές και οργανωτικο-διοικητικές υποδομές των δομών κατάρτισης (ΚΕΚ). Χρησιμοποιείται επίσης δομημένη μεθοδολογία ανάλυσης εκπαιδευτικών αναγκών, σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων βάσει της οποίας μπορούν να σχεδιαστούν και να οργανωθούν εκπαιδευτικά προγράμματα, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις ειδικές ανάγκες κάθε Οργανισμού (tailor-made training), καθώς και να αξιολογούνται τα αποτελέσματά τους.

Στο πλαίσιο της μελέτης αυτής αναλύονται: η συμβολή της ενδυνάμωσης ως μεθόδου προώθησης στην απασχόληση, οι μέθοδοι και τεχνικές προσδιορισμού υποστηρικτικών υπηρεσιών, οι μέθοδοι και τεχνικές βελτίωσης της απασχολησιμότητας των φοιτητών, η συμβολή της συμβουλευτικής ενδυνάμωσης στην προώθηση στην απασχόληση των φοιτητών με ειδικές ανάγκες, οι μέθοδοι και τεχνικές προώθησης στην απασχόληση φοιτητών με ειδικές ανάγκες, οι δράσεις προώθησης στην απασχόληση φοιτητών με ειδικές ανάγκες καθώς επίσης οι γενικές και ειδικές δεξιότητες στελεχών - συμβούλων. Βασικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι η ανάπτυξη των τεχνικών αυτών στηρίζεται στη διαμόρφωση ενός Σχεδίου Δράσης, η κατάρτιση του οποίου προϋποθέτει την αναγνώριση των αναγκών και των προσδοκιών των ενδιαφερομένων ατόμων. Μέσω του Σχεδίου Δράσης, η Ενδυνάμωση χαρακτηρίζεται ως μια διαδικασία εξέλιξης προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης ικανοτήτων και δεξιοτήτων του φοιτητή για την ένταξή του στην αγορά εργασίας. Η διαμόρφωση του Σχεδίου Δράσης λαμβάνει υπόψη τις ψυχολογικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, οικονομικές ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου, βάσει των οποίων εξειδικεύονται στη συνέχεια οι αναγκαίες παρεμβάσεις. Τα ανωτέρω αυτά στοιχεία χαρακτηρίζουν την Ενδυνάμωση ως μια διαδικασία συνεχούς βελτίωσης της ποιότητας εργασίας και της ποιότητας ζωής. Τόσο η ποιότητα εργασίας, όσο και η ποιότητα ζωής αποτελούν θεμελιώδη ζητήματα για τους νέους που επιζητούν την ένταξή τους στην αγορά εργασίας.

Στο πλαίσιο της ανωτέρω μελέτης πραγματοποιείται η ανάλυση και αξιολόγηση του εσωτερικού περιβάλλοντος του νοσοκομείου ως προς τις παρεχόμενες υπηρεσίες περίθαλψης, την οργάνωση, τα όργανα διοίκησης και τη διάρθρωση των υπηρεσιών, τις κύριες και υποστηρικτικές λειτουργίες, τους ανθρώπινους πόρους και χρηματο-οικονομικούς πόρους. Στη συνέχεια αναλύεται το εξωτερικό περιβάλλον του νοσοκομείου ως προς την προσφορά υπηρεσιών υγείας στην περιοχή, τις δημογραφικές και επιδημιολογικές εξελίξεις, το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο-περιφερειακή ανάπτυξη, το ανθρώπινο δυναμικό στον τομέα της υγείας, το οικονομικό περιβάλλον, τις οικολογικές-περιβαλλοντικές διαστάσεις και το σύστημα υγείας στην Ελλάδα. Ακολουθεί η αξιολόγηση λειτουργίας του νοσοκομείου (Swot Analysis), η ανάπτυξη στρατηγικής και οι στρατηγικοί στόχοι του νοσοκομείου, οι γενικές παραδοχές και τα προβλεπόμενα αποτελέσματα και τέλος ο έλεγχος και η διαδικασία παρακολούθησης των σχεδίων δράσης (παρακολούθηση και ανάπτυξη συστήματος ελέγχου, ανάπτυξη δεικτών παρακολούθησης).

The analysis of data taken from the social care institutions, as well as the overview of the broader social services policies developed in FYROM lead to some main remarks and points worthwhile to be taken into account by policy makers: a) The residential life is not characterized by any facilities or services that aim to cover the physical and psycho - social needs of the residents, b) There is an absence of sufficient and well-qualified personnel in the institutions. The existing staff has developed an institutionalized behavior and practice and it does not have or express, at least, some kind of de-institutionalized interest, mentality or culture, c) In general, the residents’ quality of life is estimated to be in the lowest levels of life. This estimation concerns either the objective or the subjective conditions of the residents’ life. The development of a de-institutionalization project must be adopted as the most appropriate initiative in the context of social care policies. This de-institutionalization project has to be well designed with respect to the experience gained by similar initiatives in most European countries. In the de-institutionalization continuum process a series of initiatives and efforts, and a set of projects and action plans should be developed, having a final aim to create the conditions of an ordinary life for all the residents who used to live in the institutions up to now.

Η μελέτη αυτή στηρίζεται στην επεξεργασία και ανάλυση των πρακτικών που αναπτύσσονται σε σύγχρονες δομές κοινωνικής φροντίδας και επικεντρώνεται στην ενδυνάμωση και στήριξη των επωφελούμενων ατόμων των ευπαθών κοινωνικά ομάδων προκειμένου να βελτιωθεί η απασχολησιμότητά τους και να ενταχθούν σε προγράμματα προώθησης στην απασχόληση. Παράλληλα, ο Οδηγός Τεχνικών Προσέγγισης επικεντρώνεται σε τεχνικές διερεύνησης και ανάδειξης των δεξιοτήτων του ατόμου οι οποίες διευκολύνουν τον προσανατολισμό του στην αγορά εργασίας και στην κατάλληλη επαγγελματική του δραστηριότητα. Ειδικότερα οι τεχνικές προσέγγισης έχουν ως στόχο την ανάπτυξη των ατομικών και συλλογικών, των κοινωνικών και εργασιακών δεξιοτήτων του ενδιαφερόμενου, την ικανότητα διαμόρφωσης προσωπικών επιλογών και λήψης αποφάσεων, τη δυνατότητα συμμετοχής σε συλλογικές δράσεις ανά ομάδα στόχου, προκειμένου να καθίσταται εφικτή η αντιμετώπιση των πολυδιάστατων επιπτώσεων του αποκλεισμού από την αγορά εργασίας και την κοινωνική ζωή.

Με τη μελέτη αυτή αναλύονται οι καθιερωμένοι τρόποι παραγωγής, διάθεσης και προώθησης των προϊόντων που παράγονται στα εργαστήρια των Κέντρων των νοητικά υστερούντων ατόμων και διαπιστώνεται η ανάγκη καθιέρωσης νέων σύγχρονων τρόπων προώθησής τους. Νέες ανάγκες, νέες ιδέες και αντιλήψεις θεωρούν αναγκαίες τις έρευνες αγοράς, το μάρκετιν, τη θέσπιση κανόνων διάθεσης προϊόντων, τις μελέτες βιωσιμότητας των προστατευμένων εργαστηρίων. Οι νέες αντιλήψεις επιβεβαιώθηκαν ερευνητικά από την εκφρασμένη επιθυμία συνεργασίας μεταξύ των Κέντρων στον τομέα της προώθησης των προϊόντων. Η μελέτη κατέγραψε νέες ιδέες, όπως εθνικό δίκτυο επιχειρήσεων ΑμεΑ, ενιαίος φορέας προώθησης προϊόντων, έρευνες αγοράς σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό επίπεδο, ενιαία πολιτική ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του πληθυσμού και αναφέρονται ως ικανή και αναγκαία συνθήκη για την καθιέρωση της προστατευόμενης και υποστηριζόμενης εργασίας και την ανάπτυξη του τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και Επιχειρηματικότητας στη χώρα μας.

Η μελέτη αυτή ανέδειξε τη βαρύνουσα σημασία της βιωσιμότητας των νέων δομών υποστηριζόμενης διαβίωσης και τα ευρήματά της έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες στις αναπτυγμένες κοινωνίες, η επαγγελματική και κοινωνική αποκατάσταση των ατόμων με ειδικές ανάγκες σημείωσε σημαντικά βήματα προόδου. Όμως αυτή η αποκατάσταση οφείλει να είναι ολιστική, τόσο κοινωνικο-οικονομική, όσο ψυχο-κοινωνική και κοινωνικο-πολιτισμική, τόσο στο επίπεδο του ατόμου, όσο και στο επίπεδο της ομάδας και της κοινωνίας στο σύνολό της. Η ανάλυση των πολλαπλών συντελεστών που επιδρούν στην οργάνωση και λειτουργία των δομών αυτών καταλήγει στο συμπέρασμα ότι είναι δυνατή η καθιέρωσή τους εφόσον αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της βιωσιμότητάς τους με την εξεύρεση πολλαπλών πηγών χρηματοδότησης. Η εξασφάλιση πολλαπλών πηγών χρηματοδότησης απαιτεί τη διαμόρφωση ενός ευέλικτου νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας αφενός και αφετέρου τη διαμόρφωση θετικών στάσεων της κοινής γνώμης. Το κύριο συμπέρασμα της μελέτης αυτής είναι η διαπίστωση ότι η επιδίωξη της διασφάλισης των απαιτούμενων οικονομικών πόρων οφείλει να μην υποβαθμίσει τη διασφάλιση των ψυχο-κοινωνικών και κοινωνικο-πολιτισμικών πόρων που απαιτούνται για την ολιστική αποκατάσταση των ατόμων με ειδικές ανάγκες.

Με τη μελέτη αυτή επιχειρείται ο προσδιορισμός των εκπαιδευτικών αναγκών του ανθρώπινου δυναμικού του τομέα πρόνοιας σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας. Λαμβάνοντας υπόψη τη δημογραφική εξέλιξη των ευπαθών κοινωνικών ομάδων του πληθυσμού αφενός και αφετέρου τη διαμόρφωση νέων τάσεων αναγκών και υπηρεσιών του τομέα πρόνοιας, η μελέτη διαπραγματεύεται τις νέες μορφές εργασίας, τις νέες επαγγελματικές ειδικότητες και εξειδικεύσεις, καθορίζοντας εν συνεχεία τα αντικείμενα κατάρτισης του προσωπικού. Στοιχεία μεθοδολογικής καινοτομίας αποτέλεσαν στο πλαίσιο της μελέτης αυτής ο υπολογισμός και η πρόβλεψη των εκπαιδευτικών εκροών των επαγγελματικών ειδικοτήτων, που αφορούν το σύστημα κοινωνικής προστασίας της χώρας για κάθε εκπαιδευτική βαθμίδα για το σύνολο των ειδικοτήτων.

Με τη μελέτη αυτή αναλύονται οι προοπτικές απασχόλησης καθώς και η εξασφάλιση θέσεων εργασίας των ΑμεΑ τόσο σε μάκρο, όσο και σε μίκρο επίπεδο. Η λήψη μέτρων κοινωνικής προστασίας σε μάκρο-επίπεδο επιβάλλουν τον επανασχεδιασμό της επαγγελματικής και κοινωνικής αποκατάστασης των ΑμεΑ, ενώ σε μίκρο-επίπεδο τον επανασχεδιασμό των συστημάτων κατάρτισης των ΑμεΑ και τον προσανατολισμό τους προς τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Η μελέτη αυτή επισημαίνει την ανάγκη καθιέρωσης νέων δομών επαγγελματικής ένταξης των ΑμεΑ που αφορούν είτε την προστατευόμενη είτε την υποστηριζόμενη εργασία στην ελεύθερη αγορά.

Στο πλαίσιο της μελέτης αυτής επιχειρείται μια πολυδιάστατη προσέγγιση και ανάλυση των παραγόντων που αφορούν την επαγγελματική και κοινωνική ένταξη των ΑμεΑ. Ειδικότερα, η διερεύνηση της γνώμης των εργοδοτών αλλά και των εργαζόμενων ως προς τις δυνατότητες απασχόλησης των ΑμεΑ, τη συνεργασία επιχειρήσεων και εργαστηρίων ΑμεΑ καθώς και η διαμόρφωση των στάσεων τους ως προς τους παράγοντες του κοινωνικού αποκλεισμού και της κοινωνικής διάκρισης, της κοινωνικής φροντίδας και τη κοινωνικής ένταξης αποτέλεσαν τα κύρια ερευνητικά αντικείμενα της μελέτης. Παράλληλα η διερεύνηση της γνώμης των εκπαιδευτικών και των γονέων των ΑμεΑ προσέφερε μια επιπλέον πληρέστερη προσέγγιση και ανάλυση του ζητήματος αυτού, επισημαίνοντας την ανάγκη σχεδιασμού μιας σύγχρονης εκπαιδευτικής πολιτικής για την κατάρτιση των ΑμεΑ σε αντιστοιχία με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Η μελέτη αυτή επιχειρεί με συστηματικό και ενιαίο τρόπο την καταγραφή των ανισοτήτων στην υγεία στην ελληνική κοινωνία. Η καταγραφή αυτή εκτυλίσσεται διεξοδικά στο πεδίο της προσφοράς των υπηρεσιών υγείας, καθώς και στο πεδίο του επιπέδου και της κατάστασης υγείας του πληθυσμού. Η προσέγγιση και ανάλυση των παραγόντων που αφορούν την ανισοκατανομή των οικονομικών, ανθρώπινων και υλικών πόρων του συστήματος υγείας αφενός και αφετέρου των παραγόντων εκείνων που επιδρούν ως κοινωνικοί προσδιοριστές στο σύγχρονο επιδημιολογικό νοσολογικό φάσμα αποτελούν τα καινοτόμα στοιχεία της έρευνας αυτής τον ελληνικό χώρο. Παράλληλα, επιχειρείται η συνεκτίμηση και συνάρτηση των παραγόντων που αφορούν την οργάνωση της εργασίας και της σύγχρονης κοινωνικής ζωής, όπως αυτοί εκφράζονται στις αναπτυγμένες χώρες, παράγοντες οι οποίοι συνδέουν και συσχετίζουν τις κοινωνικο-οικονομικές και κοινωνικο-πολιτιστικές ανισότητες με τη θνησιμότητα, τη νοσηρότητα και το προσδόκιμο ζωής του πληθυσμού.